Inheritance registration certificate: घरबसल्या वारसा नोंदणी प्रक्रिया – संपूर्ण माहिती
महाराष्ट्र शासनाने वारसा नोंदणी प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी डिजिटल प्रणाली उपलब्ध करून दिली आहे. यामुळे नागरिकांना तलाठी कार्यालयात वारंवार भेटी देण्याची गरज उरलेली नाही. आता वारसा नोंदणी ऑनलाइन पद्धतीने घरबसल्या सहज करता येते.
१. वारसा नोंदणी म्हणजे काय?
वारसा नोंदणी म्हणजे एखाद्या व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर त्याच्या कायदेशीर वारसांना जमिनीचे किंवा इतर मालमत्तेचे हक्क प्राप्त होण्यासाठी केलेली अधिकृत नोंद. यामुळे मृत व्यक्तीच्या नावावरील मालमत्ता वारसांच्या नावावर स्थानांतरित केली जाते. यापूर्वी, या प्रक्रियेसाठी तलाठी कार्यालयात जाऊन अर्ज करावा लागत असे, मात्र आता ही सेवा ऑनलाइन उपलब्ध आहे.
२. ऑनलाइन वारसा नोंदणी कशी करावी?
ऑनलाइन वारसा नोंदणी करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने ‘महाभू-अभिलेख’ (Mahabhulekh) पोर्टल विकसित केले आहे. नागरिकांना या पोर्टलवर जाऊन आपला अर्ज सादर करावा लागतो. अर्ज सबमिट केल्यानंतर, प्रशासन त्याचा तपास करून आवश्यक त्या सुधारणा आणि अंतिम मंजुरी देते.
३. आवश्यक कागदपत्रे कोणती?
वारसा नोंदणीसाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- मृत्यू प्रमाणपत्र (Death Certificate)
- वारसांचा दाखला (Legal Heir Certificate)
- मृत व्यक्तीच्या मालमत्तेची ७/१२ उतारा प्रत
- रहिवासी पुरावा (Aadhaar कार्ड, रेशन कार्ड इ.)
- संबंधित व्यक्तीच्या आधारशी संलग्न असलेला मोबाइल नंबर Inheritance registration certificate
४. ऑनलाइन अर्ज करण्याची प्रक्रिया
१. महाराष्ट्र शासनाच्या महाभू-लेख (Mahabhulekh) पोर्टलला भेट द्या (https://mahabhulekh.maharashtra.gov.in)
2. ‘वारसा नोंदणी’ पर्याय निवडा.
3. आपला जिल्हा, तालुका आणि गट क्रमांक निवडा.
4. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
5. अर्ज सबमिट करा आणि अर्ज क्रमांक (Application ID) जतन करून ठेवा.
५. अर्जाची छाननी आणि पडताळणी प्रक्रिया
वारसा नोंदणी अर्ज सबमिट केल्यानंतर संबंधित तलाठी किंवा मंडल अधिकारी अर्जाची पडताळणी करतात. त्यासाठी अर्जदाराने दिलेल्या कागदपत्रांची सखोल तपासणी केली जाते. काही प्रकरणांमध्ये तलाठी कार्यालय किंवा तहसील कार्यालयाकडून अर्जदाराला अधिक माहिती विचारली जाऊ शकते.
६. मंजुरी आणि नोंदणी प्रक्रिया
अर्जामध्ये कोणतीही त्रुटी न आढळल्यास, संबंधित अधिकाऱ्यांकडून वारसा नोंदणीसाठी अंतिम मंजुरी दिली जाते. मंजुरी मिळाल्यानंतर नवीन वारसांचा तपशील ७/१२ उताऱ्यात नोंदवला जातो. अर्जदाराला याची माहिती एसएमएस किंवा ई-मेलद्वारे कळवली जाते.
७. अर्जाच्या स्थितीचा ऑनलाइन मागोवा कसा घ्यावा?
वारसा नोंदणी अर्जाची स्थिती ऑनलाइन तपासण्यासाठी अर्जदाराने अर्ज क्रमांक (Application ID) वापरून महाभू-लेख पोर्टलवर लॉगिन करावे. तिथे अर्जाच्या स्थितीबाबत अपडेट मिळतात. जर अर्ज प्रक्रियेत अडथळे आले असतील, तर त्या त्रुटी दुरुस्त करून पुन्हा अर्ज सादर करता येतो.
८. ऑनलाईन वारसा नोंदणीचे फायदे
- तलाठी कार्यालयात जाण्याची गरज नाही.
- वेळ आणि खर्च वाचतो.
- संपूर्ण प्रक्रिया पारदर्शक आणि जलद होते.
- अर्जदाराला अर्जाच्या स्थितीबाबत वेळोवेळी अपडेट मिळतात.
- कागदपत्रे डिजिटल स्वरूपात सुरक्षित राहतात.
९. अर्ज नाकारल्यास काय करावे?
जर अर्ज नाकारला गेला असेल, तर नकाराचे कारण ऑनलाइन तपासता येते. बहुतांश वेळा कागदपत्रांमध्ये काही त्रुटी असतात किंवा अतिरिक्त माहिती आवश्यक असते. अर्जदाराने आवश्यक ती सुधारणा करून पुन्हा अर्ज दाखल करावा. गरज असल्यास, तहसील कार्यालयात जाऊन अधिक माहिती मिळवता येते.
घरबसल्या ऑनलाइन वारसा नोंदणी प्रणालीमुळे नागरिकांना मोठी सोय झाली आहे. तलाठी कार्यालयातील गैरसोयी आणि विलंब टाळून आता पारदर्शक आणि वेगवान प्रक्रियेद्वारे मालमत्तेची नोंदणी करता येते. यामुळे अनावश्यक त्रास वाचतो आणि सर्वसामान्य नागरिकांचा वेळ वाचतो.Inheritance registration certificate
