1) मुद्रा लोन योजना म्हणजे काय?
प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (PMMY) ही केंद्र सरकारची महत्वाकांक्षी योजना आहे, जी छोटे व मध्यम व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा विस्तार करण्यासाठी आर्थिक मदत प्रदान करते. या योजनेत बँका, वित्तीय संस्था आणि मायक्रो फायनान्स कंपन्यांमार्फत कर्ज दिले जाते. विशेषतः छोटे उद्योजक, महिला उद्योजक, नवउद्योजक आणि ग्रामीण भागातील व्यवसायांसाठी ही योजना फायदेशीर आहे.
२) बिनव्याजी कर्जाची संकल्पना
सध्या मुद्रा योजनेत बिनव्याजी कर्जाचा थेट प्रावधान नाही, पण सरकारने काही विशिष्ट लाभार्थ्यांसाठी सबसिडी किंवा व्याज सवलतीच्या योजना राबवलेल्या आहेत. विशेषत: अनुसूचित जाती-जमाती, महिला आणि दिव्यांग उद्योजकांना काही योजनांअंतर्गत संपूर्ण किंवा अंशतः व्याज सवलत मिळते. राज्य सरकारेही काही ठिकाणी व्याज माफी योजना राबवतात.
३) मुद्रा योजनेतील तीन प्रकारची कर्जे
मुद्रा योजनेअंतर्गत खालील तीन प्रकारच्या कर्ज सुविधा आहेत:
- शिशू लोन: रु. ५०,००० पर्यंतचे कर्ज, नवउद्योजकांसाठी योग्य.
- किशोर लोन: रु. ५०,००० ते रु. ५ लाख पर्यंतचे कर्ज, सुरू असलेल्या व्यवसायाच्या विस्तारासाठी.
- तरुण लोन: रु. ५ लाख ते रु. १० लाख पर्यंतचे कर्ज, मोठ्या प्रमाणावर व्यवसाय वाढवण्यासाठी.
४) कोण पात्र आहे?
- भारतातील कोणताही नागरिक, ज्याला स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा आहे.
- लघु आणि मध्यम उद्योग, कृषी-आधारित व्यवसाय, सेवा उद्योग, दुकाने, लघुउद्योग यांना प्राधान्य.
- फॅक्टरी, दुकाने, ट्रान्सपोर्ट सेवा, अन्न प्रक्रिया उद्योग यांसाठी अर्ज करता येतो.
- महिलांसाठी विशेष अनुदान किंवा व्याज सवलती उपलब्ध असतात.Mudra Loan Scheme
५) अर्ज करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड आणि पॅन कार्ड
- व्यवसाय नोंदणी प्रमाणपत्र (व्यवसाय असल्यास)
- बँक स्टेटमेंट आणि उत्पन्नाचा पुरावा
- व्यवसायासाठी लागणारा खर्च व उत्पन्नाचा अंदाज पत्र
- आवश्यक असल्यास तारण दस्तऐवज (काही कर्जे तारण-मुक्त असतात)
६) अर्ज प्रक्रिया कशी करावी?
- जवळच्या कोणत्याही सरकारी किंवा खाजगी बँकेत जाऊन मुद्रा लोनसाठी अर्ज करावा.
- अर्ज ऑनलाइन https://www.udyamimitra.in किंवा बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटवरून देखील करता येतो.
- बँकेकडून अर्जाचे मूल्यांकन केल्यानंतर, मंजूरी मिळाल्यास पैसे थेट बँक खात्यात जमा केले जातात.
७) व्याजदर आणि परतफेड कालावधी
- व्याजदर सामान्यतः ७% ते १२% दरम्यान असतो, जो बँकेनुसार बदलतो.
- परतफेड कालावधी ३ ते ५ वर्षांचा असतो. काही योजनांत सबसिडी किंवा व्याज सवलत मिळू शकते.
- वेळेवर परतफेड केल्यास पुढील कर्जासाठी सहजपणे पात्र होता येते.
८) बिनव्याजी कर्ज मिळवण्यासाठी विशेष योजना
- काही राज्य सरकारे आणि केंद्र सरकारने विशेष श्रेणीसाठी व्याज अनुदान योजना आणल्या आहेत.
- महिला उद्योजकांसाठी “महिला उद्यम निधी” अंतर्गत व्याज सवलत मिळते.
- अनुसूचित जाती-जमातीसाठी आणि ग्रामीण भागातील व्यावसायिकांसाठी विशेष अनुदान योजना आहेत.
९) मुद्रा लोनमधील महत्वाचे फायदे
- कोणत्याही मोठ्या तारणाशिवाय लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी मदत.
- स्टार्टअप्स आणि लघु व्यवसायांना सहज उपलब्ध आर्थिक मदत.
- कमी व्याजदर आणि लवचिक परतफेड योजना.
- महिला उद्योजक आणि मागासवर्गीयांसाठी विशेष अनुदान आणि व्याज सवलती उपलब्ध.
१०) मुद्रा लोन घेताना काळजी घ्याव्या लागणाऱ्या गोष्टी
- योग्य आणि विश्वासार्ह माहिती भरून अर्ज करावा.
- व्यवसायाची योग्य योजना तयार करणे आवश्यक आहे, कारण बँक व्यवसायाची व्यवहार्यता तपासते.
- थकबाकी टाळण्यासाठी कर्जाच्या परतफेडीवर विशेष लक्ष द्यावे.
- सरकार वेळोवेळी नवीन सवलती जाहीर करत असते, त्यामुळे अधिकृत संकेतस्थळांवर अपडेट्स पाहणे गरजेचे आहे.
महत्वाची सूचना:
१० लाख रुपयांपर्यंत बिनव्याजी कर्ज मिळण्यासाठी विशेष योजनांची माहिती घेण्यासाठी बँक किंवा अधिकृत सरकारी संकेतस्थळावर संपर्क करावा.Mudra Loan Scheme
