दही हा आपल्या आहारातील अत्यंत महत्त्वाचा घटक आहे. त्यात असलेले फायदेशीर जिवाणू आणि पोषणतत्त्वे आपल्या पचनसंस्थेस मदत करतात. दही थंडसर असल्याने उन्हाळ्यात ते शरीराला गारवा देते आणि पचनसंस्थेच्या आरोग्यासाठी लाभदायक ठरते. परंतु, दह्याचे काही पदार्थांसोबत सेवन करणे आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. चुकीच्या पदार्थांसोबत दही खाल्ल्यास पोटासंबंधी अनेक समस्या उद्भवू शकतात. काही वेळा गॅस, अपचन, ऍसिडिटी आणि पचनसंस्थेवर परिणाम करणारे विकारही निर्माण होतात. यामुळे, दही कोणत्या पदार्थांसोबत खाल्ले पाहिजे आणि कोणत्या पदार्थांसोबत टाळले पाहिजे, हे जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
१. फळे आणि दही यांचे संयोजन
आपल्या आहारात दही आणि फळांचा मोठ्या प्रमाणावर उपयोग केला जातो. फळांचे रायते, स्मूदी आणि फळांचे दही असे अनेक प्रकारचे पदार्थ बनवले जातात. परंतु, आंबट फळांसोबत (जसे की संत्री, द्राक्षे, लिंबू) दह्याचे सेवन पचनसंस्थेसाठी अपायकारक ठरते. या फळांमध्ये अॅसिड असते, जे दह्यातील लॅक्टिक अॅसिडसोबत संयोग साधून पचनसंस्थेचे संतुलन बिघडवते. त्यामुळे पोटात गॅस, सूज किंवा जळजळ होऊ शकते. यासाठी आंबट फळांऐवजी सफरचंद, केळी किंवा पेरू यांसारखी सौम्य फळे निवडणे अधिक फायदेशीर ठरते.
२. मच्छी आणि दही यांचे संयोजन
मच्छी आणि दही हे दोन्ही पदार्थ एकत्र खाल्ल्यास पचनसंस्थेवर विपरीत परिणाम होतो. मच्छीमध्ये प्रथिने भरपूर प्रमाणात असतात, तर दहीमध्ये लॅक्टिक अॅसिड असते. हे दोन्ही घटक वेगवेगळ्या प्रकारे पचवले जात असल्याने त्यांचा एकत्रित प्रभाव पचनसंस्थेवर गंभीर परिणाम करू शकतो. यामुळे पोटदुखी, गॅस आणि अपचन यांसारख्या समस्यांचा सामना करावा लागू शकतो. आयुर्वेदानुसार, मच्छी आणि दही एकत्र खाल्ल्यास शरीरात विषारी पदार्थ निर्माण होतात, ज्यामुळे त्वचेवर पुरळ येऊ शकते किंवा ऍलर्जी होण्याची शक्यता वाढते.
३. साखर आणि दही यांचे संयोजन
दही गोडसर लागावे म्हणून अनेक लोक त्यात साखर मिसळतात. परंतु, साखर आणि दही एकत्र घेतल्याने शरीरातील पचनसंस्था मंदावते. साखर मिसळल्याने दह्याचे नैसर्गिक गुणधर्म बदलतात आणि त्यामुळे शरीरात सूज, अॅसिडिटी आणि एलर्जीच्या समस्या निर्माण होऊ शकतात. त्याऐवजी, दही गोडसर करण्यासाठी साखरेऐवजी मध किंवा गूळ वापरणे अधिक आरोग्यदायी ठरते.
४. कांदा आणि दही यांचे संयोजन
कांदा हा गरम प्रवृत्तीचा पदार्थ आहे, तर दही थंडसर असते. कांदा आणि दही एकत्र खाल्ल्यास त्यांच्या विरुद्ध गुणधर्मांमुळे पचनसंस्थेवर वाईट परिणाम होतो. कांदा आणि दही यांचे मिश्रण केल्याने त्वचेच्या समस्या वाढू शकतात, जसे की पिंपल्स, रॅशेस आणि ऍलर्जी. त्यामुळे, कांदा आणि दही वेगळ्या वेगळ्या खाल्ल्यास ते अधिक फायदेशीर ठरते.Foods not to eat with yogurt
५. उडदाची डाळ आणि दही यांचे संयोजन
उडदाची डाळ पचायला अत्यंत जड असते आणि ती दह्यासोबत खाल्ल्यास पचनसंस्थेला अडथळा निर्माण होतो. त्यामुळे गॅस, ब्लोटिंग, सूज, अपचन आणि बद्धकोष्ठता यांसारख्या समस्या निर्माण होऊ शकतात. उडदाची डाळ आणि दही एकत्र खाल्ल्यास वातविकार आणि सांधेदुखी वाढण्याची शक्यता असते. त्यामुळे उडीद डाळीचे पदार्थ (जसे की वडे) दह्यासोबत खाणे टाळावे.
६. बटाटा आणि दही यांचे संयोजन
बटाट्यात स्टार्च मोठ्या प्रमाणात असतो, तर दह्यात लॅक्टिक अॅसिड असते. हे दोन्ही घटक एकत्र पचनसंस्थेवर ताण आणतात आणि त्यामुळे पोटदुखी, सूज आणि अपचन होऊ शकते. विशेषतः बटाट्याचे पराठे आणि दही एकत्र खाल्ल्यास पचनसंस्थेस हानी पोहोचू शकते.
७. गरम पदार्थ आणि दही यांचे संयोजन
गरम पदार्थ आणि थंडसर दही यांचे तापमान विरोधाभासी असते. गरम पदार्थ आणि दही एकत्र खाल्ल्यास ते पचण्यास कठीण होते. यामुळे गॅस, अपचन आणि पोटात जळजळ होण्याची शक्यता वाढते. विशेषतः गरम तळलेले पदार्थ आणि दही एकत्र सेवन करणे टाळावे.
८. दूध आणि दही यांचे संयोजन
दूध आणि दही हे दोन्ही दुग्धजन्य पदार्थ असले तरी त्यांचे गुणधर्म वेगळे असतात. दूध आणि दही एकत्र सेवन केल्यास पचनसंस्थेवर ताण येतो आणि शरीरातील दोष वाढतात. त्यामुळे दूध आणि दही एकत्र घेणे टाळावे.
९. आंबट पदार्थ आणि दही यांचे संयोजन
आंबट पदार्थ (जसे की लोणचं, आमसूल, टोमॅटो) आणि दही एकत्र खाल्ल्यास पचनसंस्थेवर दुष्परिणाम होतो. त्यामुळे गॅस, ऍसिडिटी आणि जळजळ होण्याची शक्यता वाढते. आंबट पदार्थ आणि दही एकत्र घेण्याचे प्रमाण कमी करणे गरजेचे आहे.
१०. कडधान्य आणि दही यांचे संयोजन
कडधान्य पचायला जड असते, तर दही पचनसंस्थेला थंडावा देते. हे दोन्ही घटक एकत्र घेतल्यास पचनसंस्थेचे संतुलन बिघडते आणि गॅस, अपचन व बद्धकोष्ठता होण्याची शक्यता वाढते. त्यामुळे कडधान्य आणि दही एकत्र खाणे टाळावे.
दही हा अत्यंत उपयुक्त आहार घटक असला तरी त्याचे सेवन योग्य प्रकारे करणे गरजेचे आहे. वरील नमूद केलेले पदार्थ दह्यासोबत खाणे टाळल्यास आपली पचनसंस्था मजबूत राहील आणि आरोग्यविषयक समस्यांचा धोका टळेल. योग्य आहार पद्धतींचा अवलंब करून आपण आपल्या आरोग्याचे संरक्षण करू शकतो.Foods not to eat with yogurt
